Coping mechanism là gì? Hiểu Về Cơ Chế Ứng Phó và Tác Dụng

Cảm thấy căng thẳng là một trạng thái thường xuyên mà chúng ta trải qua trong cuộc sống hàng ngày. Tuy nhiên, có khả năng bạn đã biết cách đối phó với căng thẳng một cách hiệu quả hay chưa? Dưới đây, cùng THETHAO24H.INFO tìm hiểu về cơ chế đối phó với căng thẳng (coping mechanism) và cách áp dụng chúng.

Cảm giác căng thẳng là một phản ứng tự nhiên của cơ thể đối với những yếu tố mà chúng ta cần chú ý hoặc đối mặt. Phản ứng này có thể thể hiện dưới dạng tác động sinh lý, cảm xúc hoặc tâm lý, và cho chúng ta biết rằng sự thay đổi đang vượt quá khả năng chịu đựng của cơ thể.

Trong cuộc sống hàng ngày, việc cảm thấy lo lắng, mệt mỏi và căng thẳng là không thể tránh khỏi. Tuy nhiên, không phải lúc nào chúng ta cũng đối mặt với những cảm giác đó một cách đúng đắn. Vì vậy, cơ chế đối phó (coping mechanism) đóng một vai trò vô cùng quan trọng để duy trì sự ổn định cho bản thân.

Cơ chế đối phó (coping mechanism) là những chiến thuật giúp cho chúng ta đối mặt với những cảm xúc căng thẳng hoặc tổn thương tâm lý nhằm mục đích kiểm soát được những cảm xúc tiêu cực một cách tốt hơn và giữ được sự ổn định về mặt tâm lý.

Mọi sự kiện diễn ra trong cuộc sống của chúng ta đều có thể dẫn đến căng thẳng. Bên cạnh những vấn đề tiêu cực như ly hôn, mất đi người thân, mất việc hay những vấn đề tích cực như kết hôn đều có thể khiến cho bạn cảm thấy lo lắng. Nếu tình trạng căng thẳng không được giải quyết sớm và đúng cách, để kéo dài thì có thể khiến cho bạn kiệt sức, rối loạn lo âu hay thậm chí là trầm cảm.

Cơ chế đối phó cũng giúp làm tăng khả năng phục hồi (resilience) bằng cách giúp bạn giải quyết vấn đề, học hỏi từ vấn đề, từ đó điều chỉnh được cảm xúc, đưa cảm xúc về mức ổn định.

Cơ chế đối phó thích ứng (adaptive coping mechanism)

Cơ chế đối phó thích ứng là sử dụng những hành vi và phương pháp lành mạnh để xử lý cảm xúc tiêu cực một cách hiệu quả. Dưới đây là những cách đối phó có thể áp dụng:

• Tìm kiếm sự hỗ trợ (support): Chia sẻ vấn đề và cảm xúc căng thẳng với người khác có thể giúp giải tỏa tâm trạng và nhận được sự đồng cảm và hỗ trợ từ họ.
• Thư giãn (relaxation): Áp dụng các phương pháp thư giãn như thiền định, đi spa, chơi với thú cưng hoặc có thời gian ngủ nướng để giảm bớt căng thẳng.
• Giải quyết vấn đề (problem-solving): Xác định nguyên nhân gây căng thẳng, lập kế hoạch và thực hiện các hành động cụ thể để giải quyết vấn đề. Sau đó, tự đánh giá lại và học hỏi từ trải nghiệm.
• Sử dụng sự hài hước (humor): Sử dụng một cái nhìn hài hước, nói đùa hoặc tham gia vào những hoạt động vui nhộn nhẹ nhàng có thể giảm nhẹ mức độ nghiêm trọng của tình huống và giúp bạn nhìn nhận lại sự việc theo một góc nhìn tích cực.
• Thực hiện hoạt động thể chất (physical activity): Tham gia vào các hoạt động thể thao như tập gym, chạy bộ, yoga để giảm căng thẳng. Hoạt động thể chất giúp giảm mức độ cortisol – một hormone liên quan đến căng thẳng – trong cơ thể và mang lại cảm giác sảng khoái và năng động.

Cơ chế đối phó không thích ứng (maladaptive coping mechanism)

Cơ chế đối phó thích ứng là sử dụng những hành vi và phương pháp lành mạnh để xử lý cảm xúc tiêu cực một cách hiệu quả. Dưới đây là những cách đối phó có thể áp dụng:

• Tìm kiếm sự hỗ trợ (support): Chia sẻ vấn đề và cảm xúc căng thẳng với người khác có thể giúp giải tỏa tâm trạng và nhận được sự đồng cảm và hỗ trợ từ họ.
• Thư giãn (relaxation): Áp dụng các phương pháp thư giãn như thiền định, đi spa, chơi với thú cưng hoặc có thời gian ngủ nướng để giảm bớt căng thẳng.
• Giải quyết vấn đề (problem-solving): Xác định nguyên nhân gây căng thẳng, lập kế hoạch và thực hiện các hành động cụ thể để giải quyết vấn đề. Sau đó, tự đánh giá lại và học hỏi từ trải nghiệm.
• Sử dụng sự hài hước (humor): Sử dụng một cái nhìn hài hước, nói đùa hoặc tham gia vào những hoạt động vui nhộn nhẹ nhàng có thể giảm nhẹ mức độ nghiêm trọng của tình huống và giúp bạn nhìn nhận lại sự việc theo một góc nhìn tích cực.
• Thực hiện hoạt động thể chất (physical activity): Tham gia vào các hoạt động thể thao như tập gym, chạy bộ, yoga để giảm căng thẳng. Hoạt động thể chất giúp giảm mức độ cortisol – một hormone liên quan đến căng thẳng – trong cơ thể và mang lại cảm giác sảng khoái và năng động.

Dựa trên nghiên cứu từ Đại học Stanford, khi đối mặt với căng thẳng, con người thường trở lại những thói quen quen thuộc hơn. Ví dụ, nếu bạn có thói quen tập thể dục, bạn sẽ tăng cường việc tập thể dục khi gặp căng thẳng. Tương tự, các thói quen xấu như nghiện game, rượu bia, hay thuốc lá cũng có xu hướng gia tăng khi cơ thể căng thẳng. Nguyên nhân được giải thích là khi căng thẳng, người ta thiếu năng lượng để thực hiện những hành động mới.

Ví dụ, ban đầu mọi người có thể bắt đầu uống rượu để thư giãn hoặc giao lưu, nhưng dần dần rượu trở thành cơ chế đối phó với căng thẳng. Cuối cùng, họ trở thành người nghiện rượu khi căng thẳng trong cuộc sống tăng lên.

Do đó, để có một cơ chế đối phó lành mạnh, có hai yếu tố quan trọng như sau:

• Cần có hoạt động yêu thích thuộc nhóm cơ chế đối phó thích ứng. Ngoài các hoạt động lành mạnh đã đề cập, bạn có thể tìm hiểu về các kỹ thuật đơn giản để giảm lo lắng hoặc thực hành mindfulness bằng cách sử dụng đôi tay. Càng dễ dàng và nhanh chóng bạn có thể áp dụng những kỹ thuật này khi căng thẳng xảy ra, càng có lợi cho bạn vì bạn có thể sử dụng chúng ngay lập tức.
• Biến hoạt động yêu thích thành thói quen và duy trì thực hiện hàng ngày mà không cần nghĩ quá nhiều. Tương tự như đánh răng vào buổi sáng, khi cơ thể đã quen với hoạt động đó, bạn sẽ tự động thực hiện mà không cần suy nghĩ quá nhiều. Điều này giống như một cơ chế tự điều chỉnh tâm trạng.

Kết luận

Cơ chế đối phó (coping mechanism) là những phương pháp giúp chúng ta đương đầu với cảm xúc căng thẳng và tổn thương tâm lý. Bằng cách hiểu rõ hơn về cơ thể của mình, chúng ta có thể kiểm soát những cảm xúc tiêu cực một cách hiệu quả hơn và duy trì sự ổn định tâm lý trong cuộc sống.